Krabbel

Kerst

In een sneeuwwit landschap loopt een eenzame man langzaam te ijsberen. Met afgemeten passen loopt hij heen en weer tussen een boomstronk en een vrachtwagen. Achter hem staat een oud landhuis, voor hem strekt een onafzienbare witte vlakte zich voor hem uit. Een eindje verderop is alleen een klein bos te zien.

Alles om hem heen is stil, op het gedempte zingen na dat uit het landhuis klinkt. Hij glimlacht als hij hoort hoe de mensen binnen ‘Stille Nacht’ beginnen te zingen. Bij de boomstronk aangekomen gaat hij zitten en haalt een pakje sigaretten uit zijn borstzak. In het flakkerende licht van de lucifer steekt zijn gezicht scherp af. Een groot litteken loopt over zijn voorhoofd. Zijn ogen zijn oud.

Hij inhaleert diep en schiet de lucifer met zijn duim en wijsvinger weg. Kerst, in dit godverlaten oord, denkt hij. Als iemand hem verteld zou hebben dat hij nog eens kerst zou vieren in Petrodvorets, dan zou hij gelachen hebben. Tot vier jaar geleden had hij Kerst alleen met zijn ouders gevierd in het dorpje waar hij geboren was. Al zijn achttien jaren volgens hetzelfde patroon. Een grote kerstboom, pakjes eronder, vader die één van de ganzen op het erf had geslacht en moeder die het dier klaar maakte.

Sindsdien had hij Kerst alleen nog met zijn vrienden gevierd, nooit meer met zijn ouders. De eerste keer met zijn vrienden was in Kostroma geweest. De stemming was uitbundig, de eerste Kerst in het buitenland, samen met zijn vrienden. De saamhorigheid en gezelligheid waren toen bijna tastbaar. Er was drank in overvloed, het vlees was vet en smaakvol.

Het huis was eenvoudig maar knus geweest. Een kleine boerenhoeve, bedden met dekens en donskussens. Net zo wit en fris als thuis.

Een jaar later vierde hij Kerst nog verder van huis, in La Rochelle. Voor het eerst had hij echte champagne gedronken. De eerste keer een echte Chateau Neuf du Pape. Hij had nooit geweten wat daar nou bijzonder aan was. Maar sinds hij dat gedronken had, wist hij dat wijn onnoemelijk veel lekkerder was dan het bocht dat de cafébaas in zijn geboortedorp voor wijn liet doorgaan.

Denkend aan de champagne van toen neemt hij een slok uit zijn veldfles. De cognac brandt in zijn keel. Het is goedkope troep, maar ja, als je niets beters kunt krijgen. Hij schroeft de fles weer dicht. Hij rilt en denkt aan het warme haardvuur dat binnen brandt.

De volgende Kerst was in Middelburg. Achteraf was het de stilte voor de storm geweest. Zo ontspannen en geheel zonder zorgen zaten ze daar in een huis. Kerstboom, pakjes eronder, zelfs een beetje sneeuw. Het was net of hij weer thuis was. Bij de herinnering aan Nederland rilt hij even. De man staat weer op en loopt een stukje op en neer om warm te blijven. Wat was het daar onbezorgd geweest. Gezellig uitgaan, drinken, praten met de meisjes in het lokale café.

Vorig jaar was het mis gegaan. Vanaf de Kerst in Pitomnik was het niet meer hetzelfde. De herinnering brengt een pijnlijke trek op het gezicht van de man. Tijdens dat Kerstfeest misten drie vrienden, er was geen boom en het eten was nog nooit zo slecht geweest. Hij rilde nog, als hij dacht aan de kou van toen.

En nu Kerst in deze uithoek. Ze waren hier vanmorgen vroeg aangekomen met een vrachtwagen, na een nacht gereden te hebben door de bijtende kou. Het huis was prachtig. Groot, ruim, en eens weelderig ingericht. Het enige meubilair wat er nu stond was een houten tafel met een paar houten banken. In een andere kamer lag stro op de grond om op te slapen.

Gelukkig had één van zijn vrienden voor drank gezorgd, en samen met restjes vlees en brood was de maaltijd best goed geweest. Maar het was niet meer het zelfde en het zou nooit meer hetzelfde worden als vroeger. Hij was blij toen hij naar buiten liep en even de prikkelende frisse lucht op kon snuiven. Het rook naar sneeuw.

De man staat weer stil bij de boomstam. Met een zucht gaat hij zitten. Benieuwd waar ik mijn volgende Kerst vier, denkt hij. Bij zijn ouders, is het ideaal. Geborgen, veilig en warm. Weg van die grote wereld waarin hij terecht is gekomen. Verstrooid kijkt hij op zijn horloge, twaalf uur, tijd om weer naar binnen te gaan.

Langzaam staat hij op en neemt de laatste sigaret uit het pakje. Vanuit de hut is te horen hoe zijn vrienden ‘Oh Dennenboom’ aanheffen. Hij strijkt een lucifer langs de kolf van zijn geweer en steekt de sigaret aan.

Op dat moment klinkt er een krakend geluid door de stilte. De man kijkt verbaasd om. Zijn voorhoofd fronst zich, alsof hij zich iets probeert te herinneren. De sigaret valt tussen zijn vingers door. Langzaam zakt hij door zijn knieën en zachtjes valt hij op zijn zij. De sigaret dooft sissend in de sneeuw. Zijn donkere bloed kleurt de grond onder hem langzaam rood.

Tweehonderd meter verderop beweegt een sneeuwheuveltje. Een Russische soldaat komt voorzichtig overeind en slaat zijn camouflagemantel een beetje terug. Hij beweegt zich langzaam naar de rand van het bos en kiest positie achter een sneeuwhoop onder een boom. Hij ziet hoe in de verte de deur van het landhuis open gegooid wordt en hoe verschillende soldaten naar buiten gesneld komen en zoeken naar de wachtloper.

De Rus legt langzaam aan en bekijkt de gezichten van zijn vijanden door de telescoop van zijn geweer. Hij hoeft maar in één ander land dan zijn eigen Kerst te vieren. Berlijn, brandt het in zijn hersenen. Kerst in Berlijn, temidden van de rokende puinhopen. Een mooiere kerst kan hij zich niet indenken. Hij houdt zijn adem vast en haalt opnieuw de trekker over.